Sta kaze geografija !?

Dovođenje izmijenjene geografske sredine u sebi svojstvene zakonitosti razvića, gotovo da je najvažniji zadatak komponentnih geografskih nauka. Od uzajamnosti društvenih i prirodnih procesa, u osnovi, ovisi kontinuitet progresa i, po svemu sudeći, opstanak čovječanstva. Kao sistemska i kompleksna nauka, koja uz to raspolaže velikim brojem informacija o zakonomjernom razvitku prirodne sredine, prirodnim resursima, stepenu i formama njihovog iskorištavanja i recentnom stanju geografske sredine, u uvjetima intenzivnog antropopresinga, savremena geografija je, ne samo, najpozvanija već i najodgovornija u proučavanju uzročno-posljedičnih veza i odnosa između prirode i društva.


Sistem savremenih geografskih nauka ovladao je efektnim metodama i sredstvima radi upoznavanja realnog svijeta, duboko je pronikao u suštinu prirodnih pojava i procesa i njihovu uzajamnu povezanost sa društvenim procesima. Integrisani spoznajni prirodni i društveni procesi, koji stoje u interakciji, omogućuju  kompleksno geografsko sagledavanje realnog svijeta, a time adekvatno odražavaju, kako globalnu, tako i regionalnu sliku svijeta.
Kod velikog broja fundamentalnih prirodnih naučnika i pored korištenja geografskih naučnih rezultata, izražena je minimizacija geografije u njenom ukupnom naučnom i metodološkom doprinosu rješavanja nagomilanih problema u geografskoj sredini. Sva naučna otkrića baziraju se na prethodnim fundamentalnim istraživanjima. Naučne prognoze u svim naukama, pa tako i u geografiji, se zasnivaju na produbljivanju fundamentalnih komponentnih i kompleksnih znanja. Nažalost, neki, među njima i pojedini geografi, zaboravljaju da je glavni cilj svake nauke produbljavanje stečenih i osvajanje novih znanja.

. Zbog toga kod nekih geografa nema kriterija profesionalizma. Upozorenje V.V. Dokučajeva o neodređenosti ili rasplinutosti geografskih znanja, ili upozorenja N.N. Baranskog o razgrađenoj geografiji, kod nekih geografa svijeta postaje sve žalosnije i aktuelnije. Gotovo da se mnogi pridržavaju formule. geografija to je ono čime se bave geografi (40).
Pored toga, evidentne su sve veće pore između fizičkogeo-grafskih i ekonomskogeografskih proučavanja. Ove dvije skupine, uvjetno govoreći, naučnih oblasti govore raznim naučnim jezicima i razlikuju se u metodologiji naučnih istraživanja. Ako fizički geografi određuju svoju prinadležnost geografiji kroz predmet istraživanja prostranstveno-vremenskih sistema geografskog omotača i njegovih komponenti, dotle ekonomski geografi poimaju horološku koncepciju geografizma tj. za njih je sve geografično što je u vezi sa teritorijalnim izmjenama. Kako na Zemlji ne postoji niti jedan prostor koji u većoj ili manjoj mjeri nije pretrpio izmjene, praktično znači da se iz sfere socijalnoekonomskih istraživanja ništa ne može isključiti. Ekonomskogeografska istraživanja u velikoj mjeri se zasnivaju u korištenju rezultata fizičkogeografskih istraživanja. Predmet fizičkogeografskih istraživanja su prirodni geosistemi i geokompleksi, što u globalnom smislu čine objekat geoekoloških istraživanja.
U novije vrijeme često se spominje i ekologizacija geografskih znanja. Svako ko je podrobnije izučavao historiju geografske ideje zna da je geografija, gotovo, od svog osnutka, još od Strabona, ekologizirana kada ekologija pojmovno nije bila ni određena. Početna geografska istraživanja bazirana su na domu obitavanja (ojkumeni), što je korijen ekologije, koji je izmijenjen u prijevodu. Pored toga, učenje K. Ritera o Zemlji kao mjestu života potvrđuje ulogu geografa u ekološkoj problematici. Postaje neobjašnjivo zašto urboekolozi, geoekolozi, ekolozi i socijalni ekolozi ne spominju ili to možda ne znaju da su geografi predvidjeli u geografskim radovima, još prije stotinu godina, oštru konfrontaciju između čovjeka i prirodne sredine. Konfliktne situacije između društva i prirode, još tada su natjerale neke geografe da se okrenu proučavanju prirodnih geokompleksa kako bi čovjek pronašao najoptimalnija rješenja i način prilagođavanja prirodnim sistemima bez njihovog narušavanja.
To što se danas naziva ekologijom, po riječima A.G. Isačenka (50,5), još davno je ušlo u nauku prvenstveno zbog same riječi.